Factsheet

Emissies en verbruik Tata Steel

Tata Steel is de grootste CO₂-uitstoter en de grootste stikstofuitstoter van Nederland. Ook stoot het bedrijf veel gezondheidsschadelijke stoffen uit, die bijvoorbeeld kanker veroorzaken. In dit overzicht staan de belangrijkste feiten en data over Tata Steel, los van de gezondheidszaken, die als basis kunnen dienen voor een constructieve discussie over de toekomst van het hoogovencomplex in de IJmond.

CO₂-emissies

Tata Steel is de grootste CO₂-uitstoter van Nederland. Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit was het hoogovencomplex in 2021 verantwoordelijk voor de uitstoot van 11,6 Mton CO₂. Ongeveer de helft van de CO₂-uitstoot die aan Tata Steel wordt toegerekend is afkomstig van de Vattenfall-centrales die bij het hoogovencomplex horen. Deze emissies rekent Tata Steel zelf ook mee, omdat de centrales de restgassen van de staalfabriek gebruiken om elektriciteit op te wekken, die vervolgens weer door Tata Steel wordt verbruikt (bron: Duurzaamheidsverslag Tata Steel 2021-2022, p. 22). De centrales zijn dus onlosmakelijk verbonden met het hoogovencomplex.

Volgens Tata Steel’s eigen Duurzaamheidsverslag van 2021-2022 (p 22) is het hoogovencomplex verantwoordelijk voor 8% van de totale Nederlandse CO₂-uitstoot.

Tata Steel is dus verantwoordelijk voor een significant deel van de Nederlandse CO₂-uitstoot. De CO₂-uitstoot van andere sectoren in Nederland zet de uitstoot van Tata Steel in perspectief. De jaarlijkse uitstoot van Tata Steel staat grofweg gelijk aan de helft van de uitstoot van de volledige gebouwde omgeving in Nederland.

Stikstofemissies

Tata Steel is de grootste uitstoter van stikstof (NOx) in Nederland. Het hoogovencomplex stoot meer dan twee keer zoveel stikstof uit als Schiphol, de nummer twee van de lijst.

Tata Steel was in 2019 verantwoordelijk voor ongeveer 2% van de totale Nederlandse stikstofuitstoot. De Nederlandse stikstofuitstoot bestaat voor 60% uit ammoniak (NH3) en voor 40% uit stikstofoxiden (NOx). De landbouw, waar voornamelijk ammoniak wordt uitgestoten, is verantwoordelijk voor 61% van de Nederlandse stikstofuitstoot. De industrie, waar voornamelijk NOx wordt uitgestoten, is verantwoordelijk voor 9% van de Nederlandse stikstofuitstoot (bron: TNO factsheet emissies en depositie van stikstof in Nederland, 2019). De Nederlandse stikstofemissies per hectare zijn de hoogste van Europa, 4 keer hoger dan het Europese gemiddelde (bron: TNO factsheet emissies en depositie van stikstof in Nederland, 2019).

Water- en aardgasverbruik

Tata Steel verbruikt ongeveer 227 miljard liter water per jaar. Ongeveer 33 miljard liter daarvan is zoetwater, waarvan een 0,5 miljard liter gezuiverd drinkwater. De overige 194 miljard liter is zoutwater (bron). Uit cijfers van het CBS blijkt dat Tata Steel in 2020 17% gebruikte van de totale hoeveelheid leidingwater die wordt gebruikt door de industrie, en 15% van het grondwater en 6% van het oppervlaktewater (bron).

Het zoetwater dat Tata Steel verbruikt is afkomstig uit het IJsselmeer en het Lekkanaal. Het zoetwater wordt vooral gebruikt in de cokesfabrieken, waarin cokes door pyrolyse wordt geproduceerd uit steenkool, een proces waarbij veel CO₂ vrijkomt. Het zoetwater dat bij dit proces wordt gebruikt verdampt grotendeels. Het water dat niet verdampt op het hoogovencomplex, raakt door de productieprocessen verontreinigd. Volgens het jaarverslag van Tata Steel werd in 2017 bijvoorbeeld 180 miljard liter afvalwater door het bedrijf geloosd in het oppervlaktewater. Dat is bijna 3 keer zoveel als het jaarlijkse drinkwatergebruik van Amsterdam (bron).

In het afvalwater dat Tata Steel loost zitten verschillende schadelijke stoffen, waaronder arseen, chroom, chroom-6, kwik, zink, lood, nikkel en cyanide. Deze stoffen komen voor op de lijst van Zeer Zorgwekkende Stoffen van het RIVM. De concentraties van deze stoffen die het afvalwater bevat zijn niet goed meetbaar, maar veel van deze stoffen zijn ook in extreem kleine hoeveelheden schadelijk.

Nederland krijgt steeds vaker te maken met droogte en waterschaarste. Om die reden riep minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) afgelopen zomer op om water te besparen en bijvoorbeeld het opblaaszwembadje wat minder vol te doen (bron). De onderstaande grafiek zet het zoetwaterverbruik van Tata Steel af tegen het zoetwaterverbruik van twee brouwerijen van Heineken in Nederland (NB: Heineken zet een groot deel van dit water om in bier, in plaats van dat het verdampt of vervuild in de natuur wordt geloosd) en het vullen van 18 miljoen opblaaszwembadjes (een voor iedere inwoner van Nederland). De berekeningen gaan uit van een Intex Zwembad Sunset Glow met een inhoud van 136 liter.

Voor het waterverbruik betaalde Tata Steel in 2020 in totaal 100 euro belasting (bron). Een gemiddeld Nederlands huishouden betaalt 60 euro per jaar.

Over het aardgasverbruik van Tata Steel is geen officiële informatie beschikbaar. Een schatting van De Groene Amsterdammer komt uit op 316 miljoen Nm3 (bron). Dat staat gelijk aan het jaarlijkse gasverbruik van 270.000 gemiddelde Nederlandse huishoudens (bron).

Conclusie

Tata Steel is in veel opzichten een grote vervuiler en verbruiker. Het hoogovencomplex is de grootste CO₂-uitstoter en de grootste stikstofuitstoter van Nederland. Door de verouderde installaties van het complex, die niet meer aan de Best Beschikbare Technieken (BBT) voldoen, produceert, emitteert en loost Tata Steel bovendien in grote hoeveelheden ziekmakende en verontreinigende stoffen, waar mensen de dupe van worden. De European Environmental Agency (EEA) concludeerde dan ook in 2021 dat Tata Steel in IJmuiden op nummer 5 staat in de lijst van meest vervuilende Europese staalfabrieken (bron). In Europa staan circa 150 staalfabrieken.